Los(h)se stukjes

Ik wilde me er makkelijk vanaf maken door in het stukje Oshpectations een opsomming te plaatsen van onze activiteiten in Osh. Nu we hier bijna drie weken zitten is het misschien toch wel leuk om een paar dingen iets uit te diepen.

Elektriciteit (door Frank)

Iets als elektriciteit lijkt zo normaal. De eerste week in Osh hadden we bijna dagelijks dat de stroom uitviel. Variërend van 15 minuten tot drie uur. Redelijk vervelend als je net een appeltaart wil bakken of onder de douche staat, echter verder prima mee te leven.

Wat vervelender is, is de werkwijze van de plaatselijke NUON. Zo wordt er op zaterdag om twaalf uur een factuur langs gebracht die voor zondag betaald moet worden. Officieel is de factuur van tien dagen eerder, maar hij wordt gewoon dik een week later gebracht. Samen met Jonas ga ik zo snel mogelijk naar een betaalpunt in de stad, waar we om kwart over één zijn. De openingstijd op zaterdag zou tot twee uur moeten zijn, maar omdat er tussen twaalf en één lunchpauze is, zijn ze maar eerder gesloten. Normaal gesproken zouden ze bij wanbetaling direct afsluiten en een boete opleggen, maar gelukkig is het de volgende dag zondag en werken ze niet. Op maandagochtend betaalt Jonas alsnog, waardoor sancties achterwege blijven. Automatische betaling of internetbetaling bestaan helaas nog niet in Osh.

Omdat de oorspronkelijk centrale verwarming niet meer werkt in het huis, heeft de eigenaar in alle kamers elektrische vloerverwarming onder de vloerkleden gelegd. Deze mogen niet te warm staan, anders smelten de kleden. De kamers kunnen ongeveer tot 13-15 graden opgestookt worden. Becca had al aangegeven dat de zekeringen onder de vloer af en toe een tikkend geluid maken. Inspectie in de kelder leert dat er twee vloeren per zekering zijn aangesloten op vrij dunnen draden. De vloerverwarming gebruikt maximaal 4kW per stuk, wat 8kW per zekering betekent. Niet echt verstandig, zeker niet met de dunne draden. Gelijk maar het advies gegeven om er maar één per zekering aan te hebben. En daarnaast ben ik erg benieuwd hoe hoog de volgende factuur zal zijn….

Wanneer op eerste kerstdag om zes uur ’s avonds er opeens drie man sterk van ‘NUON’ binnenstappen was ik dan ook niet verbaasd dat het verbruik vrij hoog is. Normaal gesproken wordt op een gewone aansluiting maximaal 5kW geleverd, het huidige verbruik wordt gemeten op 13kW. Daarnaast melden deze inspecteurs dat tussen 6:00 en 9.00u en tussen 17.00 en 21.00u er sowieso geen grootverbruikers (zoals een verwarming) aan mogen staan. Dit schijnt in het contract te staan, maar als de eigenaar van de woning met het contract opgetrommeld wordt, blijkt dit toch niet zo te zijn. Uiteindelijk vertrekken de heren na een klein uur.
De volgende dag wordt er echter wel een rekening van 30.000 som (dik 400 euro) bezorgd. Blijkbaar heeft Becca een rekening met het bedrijventarief gekregen, maar na enkele telefoontjes geeft de eigenaar aan wel wat te kunnen regelen. De rekening hoeft vooralsnog niet betaald te worden.

Waarschijnlijk zal er binnenkort ook een flinke rekening voor het gas komen. Ik had de eerste week de slang van de banja vervangen en gelijk geprobeerd warm te stoken. Dit betekende dat hij zeven uur lang op vol vermogen aan heeft gestaan. De temperatuur was toen slechts 48 graden en het was intussen te laat om hem nog warmer te krijgen en van deze subtropische temperatuur te kunnen genieten. Twee dagen later hebben we hem ’s ochtends aangezet en hebben we in de avond heerlijk van 50 graden kunnen genieten. Door sneeuw op de warme stenen te gooien ontstond er veel damp, waardoor het nog aangenamer werd. Na een half uur sprong de lamp in de ruimte ernaast, waarschijnlijk door het warmteverschil. Nadien hebben we de banja niet meer gebruikt, we vonden het toch wel een energieverspilling.

Als laatste onder dit kopje wil ik het werk van de elektricien aanstippen. Drie dagen voor Oud en Nieuw werkt de wasmachine niet meer. Er blijkt geen spanning op het stopcontact te zitten. We kunnen geen zekering vinden. De broer van de eigenaar komt langs en kan de zekering ook niet vinden. Hij haalt een paar stopcontacten uit de muur en geeft aan dat er iets niet goed zit. Opeens werkt de wasmachine weer en stopt hij twee plastic zakken in de verwijderde stopcontacten. Die komt hij morgen vervangen. Verbazend dat hij al het werk onder spanning en zonder aardlekschakelaar of zekering doet.
Toevallig liggen de (automatische) zekeringen van de vloerverwarming er ook uit wanneer hij de stopcontacten weer komt plaatsen. De zekering wil ook niet meer ingeschakeld worden. Een paar weken geleden heeft hij dezelfde zekering al compleet vervangen. Nu verwacht je dat hij iets grondiger zal onderzoeken. Niets is echter minder waar, bij vertrek liggen er weer een aantal gebruikte zekeringen. Ik ben benieuwd wanneer ze doorhebben dat er gewoon te veel op een zekering aangesloten is en de bedrading en zekeringen hierop aanpassen.

Engelse les (door Angela)

Becca, onze host, is naar Osh gekomen als vrijwilliger. Ze werkt voor een Zweedse en voor een Kirgizische organisatie. Aan de ene kant komt ze op voor de vrouwen: ze probeert discriminatie, onderdrukking en mishandeling bespreekbaar te maken en daardoor tegen te gaan. Aan de andere kant proberen ze de jeugd een veilige plek te geven om bij elkaar te komen en Engels te leren.

Op vrijdagmiddag komen de kleintjes uit de (Oezbeekse) buurt naar Becca. Tussen 14:00 en 16:00u probeert zij hun wat Engels te leren door tegelijkertijd iets leuks te doen. Zo hebben we voor het Zweedse Luciafeest mandarijnen versierd met kruidnagels, hebben we kerststerren gevouwen en hebben we het alfabet geoefend. De les eindigt vaak met een lied, dus heb ik ‘Lang leve de zeppelin’  vertaald naar het Engels en met de kinderen gezongen.

Op zaterdagmiddag zijn de tieners en oudere jongeren aan de beurt. Zij komen naar Becca om in het Engels te discussiëren over verschillende onderwerpen. Ook organiseert Becca een soort workshops om de jongeren aan het denken te zetten en op die manier kennis te laten maken met andere culturen, gewoonten en meningen.

Het is ontzettend leuk om zelf weer met de jongeren bezig te zijn en om te zien hoe erg ze op Becca gesteld zijn. De kleintjes uit de straat komen vaak door de week al vragen of er al Engels les is. De jongeren vonden het erg leuk dat wij in hun les aanwezig waren. Ze stelden ons vele vragen waren zeer geïnteresseerd te horen hoe het in Nederland is. We hopen dat we ze iets hebben meegegeven om over te denken en bij stil te staan.

Bruiloft in Osh (door Angela)

Aan het begin van ons verblijf bij Becca en Jonas worden we uitgenodigd voor een Oezbeekse bruiloft. Dat betekent concreet dat we het ontbijt mogen bijwonen. Oezbeken vieren hun bruiloft gedurende meerdere dagen en de hele buurt wordt uitgenodigd om in de vreugde te delen. Vaak komen mannen en vrouwen op verschillende tijdstippen.

Becca en ik mogen echter mee naar het ontbijt. We worden om acht uur ’s morgens verwacht en ditmaal geldt de Europese in plaats van de Kirgizische tijd (oftewel: we moeten op tijd zijn). Omdat Becca en Jonas al enige ervaring hebben, gaan we dik gekleed naar de buren. Dat is maar goed ook, want het is erg koud en de tafels staan buiten gedekt.

Als wij aankomen worden vier anderen gesommeerd hun tafel te verlaten, zodat er ruimte voor ons is. De tafel wordt snel schoongemaakt en voorzien van nieuw voedsel. We krijgen brood, soep met grote hompen vlees en bot, nog een soort orgaanvlees -waar wij voor bedankten-, snoep, thee, watermeloen en mandarijntjes.

Na een tijdje krijgen we plastic zakjes en moeten we zoveel mogelijk restanten meenemen naar huis. Het is tijd dat we gaan en plaats maken voor de volgende gasten. Het geheel wordt opgevrolijkt door een groepje musicerende mannen.

Het was een bijzondere ervaring hierbij aanwezig te zijn.

Oud en Nieuw (door Frank)

Onverwachts hebben we opeens toch oliebollen met Oud en Nieuw. We zijn uitgenodigd door Freek en zijn familie om met hen het nieuwe jaar in te luiden. We begonnen oudejaarsdag op de bazaar, op zoek naar goede champagne:-). Angela was niet lekker en ik had tussen elf en twaalf uur bij Freek afgesproken, dus we probeerden een beetje tempo te maken, wat best lastig is in Osh. We deden nog wat inkopen in de supermarkt en daarna ging ik op weg naar het  huis van Freek. Dat bleek niet zo eenvoudig te vinden en ook de aanwijzingen van Freek leidden me eerst de verkeerde kant op. Uiteindelijk pikte hij me vlak bij zijn huis met de auto op en was ik toch rond één uur keurig op (Kirgizische) tijd.

Het duurde even voordat het oliebollendeeg genoeg gerezen was dus ondertussen repareerden Freek en ik de toiletpot van het gastenverbijf. Vriend Martin uit Bishkek was begonnen met het bakken van de oliebollen. Ik nam het stokje later van hem over, zodat hij verder kon met de heerlijke erwtensoep.

Inmiddels was Angela ook gearriveerd en gelukkig was ze na haar middagdutje wat opgeknapt en voelde ze zich beter. We speelden ‘Koeienrace’ op de Wii en smulden vast van de nog warme oliebollen. Na het eten gingen de kinderen naar bed en deden wij een potje Kolonisten en Set. ’t Was erg gezellig zo met elkaar.

Angela en ik hadden gehoopt op een avondje Hollandse tv, maar door de vijf uur tijdverschil konden we hooguit om twaalf uur het Jeugdjournaal kijken. De Oudejaarsconference hebben we dan ook maar aan ons voorbij laten gaan.

De kinderen waren rond elf uur wakker. We deelden onze hoogte- en dieptepunten met elkaar waarna we de Russische en kinderchampagne ontkurkten en proostten op een mooi 2014.

We genoten buiten van het vuurwerk dat her en der in de stad afgestoken werd. ’t Was al snel weer stil. Thuis wensten we ook onze huisgenoten een goed nieuwjaar en belden we met onze ouders die nog in afwachting van hun nieuwe jaar waren.

Ook al was het niet verwacht, het was erg fijn om met deze lieve mensen op zijn Nederlands Oud en Nieuw te vieren.